W roku 2025 mija 200 lat od momentu oddania do użytku budynku Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego (OAUW) przy Alejach Ujazdowskich 4 w Warszawie. Najważniejszym wydarzeniem zaplanowanym w związku z tą rocznicą jest 42. Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (PTA), który odbędzie się po raz pierwszy na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Będzie to wyjątkowa okazja do przedstawienia szerokiej społeczności astronomicznej bogatej historii budynku Obserwatorium oraz podsumowania licznych wyników badań naukowych realizowanych na najwyższym światowym poziomie przez astronomów związanych z warszawską placówką.
Zjazdy PTA odbywają się co dwa lata i są największą konferencją skupiającą astronomów z całej Polski, a także ich zagranicznych współpracowników. Miejsca kolejnych Zjazdów wybierane są ze względu na aktywność lokalnych środowisk astronomicznych oraz biorąc pod uwagę chęć wsparcia regionu licznymi działaniami popularyzującymi naukę, które zawsze towarzyszą kolejnym Zjazdom. Najbliższy Zjazd odbędzie się w dniach 8-12 września 2025 roku, pierwszy raz w historii PTA na Uniwersytecie Warszawskim, a po dwunastu latach - w stolicy Polski.
Najstarszą warszawską placówką astronomiczną jest Obserwatorium Astronomiczne UW, które oficjalnie rozpoczęło swoją działalność 18 sierpnia 1825 roku - niespełna dziewięć lat od otwarcia Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Przez 200 lat istnienia, pomimo wielu trudnych okresów w dziejach, Obserwatorium starało się dotrzymać kroku światowym trendom w dziedzinie badań nieba. W szczególności udało się to w ostatnim stuleciu na polu teoretycznych i obserwacyjnych badań w dziedzinie astrofizyki gwiazdowej. OAUW jest znane przede wszystkim z osiągnięć zespołu OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) prowadzącego od roku 1992 regularne pomiary jasności setek milionów gwiazd Drogi Mlecznej oraz sąsiadujących z nią Obłoków Magellana z jednej z najlepszych lokalizacji pod względem warunków atmosferycznych - Las Campanas Observatory w Chile. Inny powszechnie znany przegląd nieba realizowany w Obserwatorium Astronomicznym UW to przegląd ASAS (All Sky Automated Survey). Placówka warszawska aktywnie uczestniczy w projektach z zakresu astrofizyki wysokich energii jak H.E.S.S (High Energy Stereoscopic System) czy CTA (Cherenkov Telescope Array) oraz misjach kosmicznych ESA i NASA: Gaia i Roman Space Telescope. Obserwatorium przynależy do konsorcjum LIGO/VIRGO, zajmującego się badaniami przy pomocy sieci detektorów fal grawitacyjnych - nowego okna ludzkości na Wszechświat.
200 years of OAUW
In 2025, we mark the 200th anniversary of commissioning the building housing the Astronomical Observatory of the University of Warsaw (OAUW), located at Aleje Ujazdowskie 4 in Warsaw, Poland.
The key event planned to celebrate this anniversary is the 42nd Meeting of the Polish Astronomical Society (PAS), which will take place for the first time at the University of Warsaw (UW). This will be a unique opportunity to share the rich history of the Observatory building with the broader astronomical community and to summarise numerous scientific research achievements of the highest international standard, conducted by astronomers associated with the Warsaw institution.
PTA meetings are held every two years and are the largest conferences bringing together astronomers from across Poland, and their international collaborators. The locations of subsequent meetings are chosen based on the activity of local astronomical communities and the desire to support the region with various science outreach initiatives that always accompany the meetings. The upcoming meeting will be held on 8–12 September 2025, for the first time in PAS history at the University of Warsaw and, after 12 years, once again in Poland’s capital city.
The oldest astronomical institution in Warsaw is the Astronomical Observatory of the University of Warsaw, which officially began its operations on 18 August 1825—just under nine years after the opening of the Royal University of Warsaw. Over its 200-year history, despite numerous challenging periods, the Observatory has endeavoured to keep pace with global trends in astronomical research. This has been particularly successful over the past century in the field of theoretical and observational stellar astrophysics.
OAUW is best known for the achievements of the OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) team, which has been conducting regular brightness measurements of hundreds of millions of stars in the Milky Way and the neighbouring Magellanic Clouds since 1992. These observations are carried out from one of the world’s best astronomical sites in terms of atmospheric conditions—Las Campanas Observatory in Chile. Another globally recognised sky survey conducted at the Astronomical Observatory in Warsaw is the ASAS (All Sky Automated Survey).
The Warsaw Observatory is also actively involved in high-energy astrophysics projects such as H.E.S.S. (High Energy Stereoscopic System) and CTA (Cherenkov Telescope Array), as well as space missions led by ESA and NASA, including Gaia and the Roman Space Telescope. Furthermore, the Observatory is part of the LIGO/VIRGO consortium, which conducts research using a network of gravitational wave detectors—a groundbreaking new window for humanity to observe the Universe.
